vrijdag 12 maart 2010

Eigenlijk

Eigenlijk hou ik erg van taal. Ik denk dat het daarom eigenlijk komt dat ik erg gevoelig ben voor onregelmatigheden als dt-fouten, slisklanken of houten hekken terwijl er eigenlijk gouden gekken bedoeld worden. Ik vind mijn eigen ‘i’ eigenlijk te scherp, maar hou er eigenlijk ook niet van dat ze een sjwa wordt, want een i is eigenlijk geel van klank en toch een beetje schril en vooral niet te verwarren met andere letters.

Ik dwaal eigenlijk af. Want eigenlijk loop ik de laatste weken met een grote ergernis rond. Eigenlijk is het me opgevallen dat het woord eigenlijk bij één derde van mijn studenten hét stopwoordje is. Eigenlijk gebruiken ze het echt heel veel, soms wel drie of vier keer in één zin, soms op een eigenlijk plek waar het woord helemaal niet logisch is en eigenlijk vloekt met alle woorden die rond eigenlijk staan. Ze gebruiken eigenlijk eigenlijk het meest als ze zich bekeken voelen. Tijdens presentaties en zo. Dat is eigenlijk niet zoooo heel erg, behalve als je studeert voor leerkracht. En als je beoordeeld wordt door iemand die eigenlijk heel veel van taal houdt. In al haar finesse.

Hebben we te maken met een ‘eigenlijk-generatie’? Zo ja, wat bedoelt die generatie eigenlijk met eigenlijk? Willen ze eigenlijk zeggen dat ze eigenlijk weinig te zeggen hebben? Of denken ze eigenlijk heel veel te vertellen hebben maar voelen ze zich daar eigenlijk nog een beetje onzeker over?

Ik weet het niet. Maar ik verlang eigenlijk dat iedereen een beetje alerter wordt voor dit geëigenlijk. Want ze zeggen ‘Mevrouw, u overdrijft, ik hoor eigenlijk niet dat hij zoveel eigenlijk zei tijdens zijn presentatie. Ik vind dat eigenlijk niet waar’. Er zijn er eigenlijk maar een paar die net zoals ik lachstuipen krijgen, of turfgedrag vertonen. Pfff. Maar eigenlijk vind ik dat dus niet zo normaal.

Dus als u heel veel eigenlijk zegt, vraag dan aan uw medemensen om de zware middelen in te zetten. Eigenlijk moet iedereen voor zichzelf kunnen beslissen wat zware middelen zijn. Elektroshocks? De geur van lever? Een kneep in uw te dikke billen? Eigenlijk vind ik dat iedereen daar vrij in moet kunnen kiezen. Ik zou zelf eigenlijk opteren voor een gruwelijke straf, zoals elke avond die volgt op een dag dat ik te vaak eigenlijk heb gezegd, naar Coldplay moeten luisteren. Want ik vind Coldplay heel saai, eigenlijk.

Maar eigenlijk vind ik dus dat het gedaan moet zijn met dat eigenlijk. EINDELIJK.

8 opmerkingen:

Marie zei

Heb even gegoogeld nadat mijn tekstje eigenlijk klaar was:

http://gypsyeyes1979.blogspot.com/2007/03/eigenlijk.html

Licht zei

Het is eigenlijk al erg dat ik eigenlijk pas doorhad in de tweede alinea dat ge in de eerste alinea eigenlijk vaak het woord 'eigenlijk' hebt gebruikt.

Your Daniel zei

'Eigen lijk eerst', het is toch een zorgwekkende evolutie. Overigens al op gelet dat het woordje eigenlijk eigenlijk meestal gewoon kan weggelaten worden zonder dat er ook maar iets aan de betekenis verandert?

tijdtussendoor zei

Zogezegd, is ook zo'n woord waar mijn haren zich recht van trekken. En het ergste is dat die woorden niets betekenen in een verhaal. Maar om eerlijk te zijn...eigenlijk had ik het ook niet door tot ik de alinea opnieuw las ;)

Marie zei

@Licht en Tijdtussendoor: dat vind ik eigenlijk wel heel bizar. Hoe zou dat eigenlijk komen?
@Punkerke: tja, eigenlijk geeft het ons net als andere stopwoorden vooral meer tijd om na te denken voor we iets zeggen (deden we dat maar). Maar aan de betekenis voegt het inderdaad in 99% van de gevallen noppes toe.

Anoniem zei

In de streek van Poperinge kan het nog erger, daar maken ze er een mooie combinatie of potje van zo je wil: moh eigenlijksten how zèch! zoiets.

'Eigenlijk' kan je ook vervangen door 'in feite' of 'in casu' voor zij die er enig gewicht aan willen geven.

anna zei
Deze reactie is verwijderd door de auteur.
Anoniem zei

Jammer, ben ik het nu al oneens met mijn kersverse collega Marie. ‘Eigenlijk’ voegt wel degelijk iets toe. Sterker, het is een symptoom van een maatschappelijk fenomeen. Een expressie van de tijdgeest. Desondanks verwerpelijk en potsierlijk. Gelukkig vinden wij elkaar daar weer.

Het misbruik van ‘eigenlijk’ heeft te maken met een abject verschijnsel dat de laatste jaren opgeld doet. Vermijd vooral iets stellig te verkondigen. Dek je in, want een uitgesproken mening is verdacht. ‘Eigenlijk’ zwakt je bewering af, je laat ruimte voor nuance. En nuance, dat is genuanceerd en genuanceerd is hip. Je laat er je gesprekspartner door in zijn waarde. Iedereen heeft zijn eigen waarheid en die dien je te respecteren.

Nonsens! We respecteren elkaar geenszins, is ook helemaal niet nodig. De fout die wordt gemaakt is dat respect wordt gebruikt als synoniem van tolerantie. Tolerantie impliceert juist de afwezigheid van respect, zij het zonder elkaar de hersens in te timmeren. In taal moeten we elkaar niet ontzien. Daardoor ontstaat verwarring. Verwarring die zich manifesteert in rommelige rafels in ons idioom.

‘Eigenlijken’ kent veel meer verschijningsvormen. Reclamegoeroe Erik Kessels opende vorig jaar een programma van de opleiding MIC aan de HvA in Amsterdam. Uit hoofde van zijn metier verwacht je van zo’n kopstuk dat hij zijn overtuiging zonder erosie op zijn gehoor afvuurt. Nee hoor. Ook ik turf met overgave…

‘Durf ik te beweren’: twee keer.
‘Naar mijn mening’: vier keer.
‘Zou je kunnen zeggen’: zeven keer.
‘Denk ik’: elf keer.
‘Zeg maar’: twaalf keer.
‘Eigenlijk’: negentien keer.

Ook ‘vind ik’, ‘geloof ik’, ‘volgens mij’, ‘het is maar een idee, hoor’, ‘corrigeer me als ik het fout zie’, ‘ja, zo’n beetje zit het wel, denk ik’, ‘als ik het wel heb’, zijn exponenten van eigenlijken.

Ten slotte kort aandacht voor de sublimering van het verschijnsel: ‘dan heb ik zoiets van’. Dus niet helemaal, maar slechts ‘iets van’, een beetje dus. Het kan nog bonter. Mijn schoonzus bezigt in vrijwel elke zin: ‘dan heb ik zoiets van dat ik denk.’ Meestal gevolgd door een fonetische oprisping. Dan krijg je dus dit: ‘Nou meid, toen had ik eigenlijk wel zoiets van dat ik dacht, sohé.’ Maar goed, mijn schoonzus vindt werkelijk niets. En da’s maar beter.

Met aplomb,

Hein

Populaire berichten